-ιστής

-ιστής
(ΑΜ -ιστής)
παρεκτεταμένος τ. τής κατάλ. -τής, η οποία στα μεταρρηματικά παράγωγά της δηλώνει τον δράστη μιας ενέργειας (πρβλ. ποιώ > ποιη-τής, πολιτεύομαι > πολιτευ-τής) από το θ. σε –ισ τού αορ. πολλών ρ. (συνήθως σε -ίζω), πρβλ. ῥαίω «σπάζω», απρμφ. αορ. ῥαῑσαι > -ρα-ϊσ-τής «αυτός που καταστρέφει» ως β' συνθετικό λέξεων όπως θυμο-ραϊστής «αυτός που καταστρέφει τη ζωή», λυκο-ραϊστής «αυτός που καταστρέφει τους λύκους», κομ-ίζω, αόρ. ἐ-κόμ-ισ-α > κομ-ισ-τής. Στη Μεσαιωνική και Νέα Ελληνική η κατάλ. χρησιμοποιήθηκε αναλογικά στην παραγωγή μεταρρηματικών παρ. και άλλων ρ. εκτός από εκείνα με θ. αορ. σε -ισ- (πρβλ. τραγουδ-ιστής < τραγούδ-ησ-α κατά το σχήμα υπερ-ασπ-ισ-τής < υπερ-άσπ-ισ-α). Χρησιμοποιήθηκε επίσης αναλογικά και στην παραγωγή μετονοματικών παραγώγων (πρβλ. ποδο-σφαιρ-ιστής < ποδό-σφαιρ-ο) ονομάτων κυρίως που συνδέονται στενά με αντίστοιχα σε -ισμός* και δηλώνουν τον οπαδό ενός θρησκευτικού, φιλοσοφικού ή πολιτικού συστήματος ή ενός επιστημονικού, ιδεολογικού ή αισθητικού ρεύματος, καθώς και τον χαρακτήρα ή τον τρόπο συμπεριφοράς ενός ατόμου. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα ονόματα αυτά είναι, όπως και τα αντίστοιχά τους σε -ισμός, αντιδάνεια και μεταφορές ή αποδόσεις ξένων όρων που εμφανίζουν την κατάλ. -ist(e) (< λατ. -ista < αρχ. ελλ. -ιστής), πρβλ. ινδου-ισμός: ινδου-ιστής, υπαρξ-ισμός: υπαρξ-ιστής, εθνικ-ισμός: εθνικιστής, δαρβιν-ισμός: δαρβιν-ιστής, κυβ-ισμός: κυβ-ιστής, εγω-ισμός: εγω-ιστής, φαταλ-ισμός: φαταλ-ιστής. Βλ. και -ισμός.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • ἱστῇς — ἵστημι make to stand pres subj act 2nd sg ἱστάω pres subj act 2nd sg (doric ionic) ἱστάω pres ind act 2nd sg (doric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • ἵστης — ἵ̱στης , ἵστημι make to stand imperf ind act 2nd sg ἵστημι make to stand pres ind act 2nd sg ἵστημι make to stand imperf ind act 2nd sg (homeric ionic) ἵ̱στης , ἱστάω imperf ind act 2nd sg (doric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοινωνιστής — ο παλαιός όρος που χρησιμοποιήθηκε αντί τού όρου σοσιαλιστής*. [ΕΤΥΜΟΛ. Κοινωνιστής (αντί τού ορθτ. *κοινωνικ ιστής ως απόδοση τού γαλλ. social iste) < θ. κοινων τού κοινων ικός + κατάλ. ιστής, πρβλ. μαρξ ιστής, υπαρξ ιστής] …   Dictionary of Greek

  • -ιστικός — και ίστικος (ΑΜ ιστικός) παρεκτεταμένη μορφή τής κατάλ. ικός από ονόματα σε ιστής (πρβλ. αγων ιστ ικός < αγων ιστής, υβρ ιστ ικός < υβρ ιστής). Στη συνέχεια η κατάλ. σχημάτισε και παρ. απευθείας από θ. ρημάτων σε ίζω (πρβλ. ονειδ ιστικός… …   Dictionary of Greek

  • -ίστας — αντιδάνεια κατάλ., πρβλ. ιταλ. ista (< λατ. ista < αρχ. ελλ. ιστής). Οι περισσότερες ελλ. λ. σε ίστας είναι μεταφορές στην ελλ. ξένων όρων (πρβλ. κατωτέρω). Εν τούτοις η κατάλ. εντάχθηκε απόλυτα στο νεοελλ. κλιτικό σύστημα, τόσο ώστε τα… …   Dictionary of Greek

  • θωμαϊστής — ὁ (Μ θωμαϊστής) στον πληθ. οι θωμαϊστές τα μέλη των χριστιανικών εκκλησιών τής νότιας Ινδίας, τις οποίες ίδρυσε, σύμφωνα με την παράδοση, ο απόστολος Θωμάς. [ΕΤΥΜΟΛ. < κύριο όν. Θωμάς κατά τα σοσιαλ ιστής, σοφ ιστής] …   Dictionary of Greek

  • λιθοβολιστής — λιθοβολιστής, ό, θηλ. λιθοβολίστρια (Μ) 1. αυτός που ρίχνει λίθους, λιθοβόλος 2. το θηλ. ως ουσ. ἡ λιθοβολίστρια η σφεντόνα. [ΕΤΥΜΟΛ. < λιθοβολῶ, κατά τα ουσ. σε ιστής (πρβλ. ακροβολ ιστής)] …   Dictionary of Greek

  • νιτσεϊστής — ο, θηλ. νιτσεΐστρια οπαδός τών θεωριών τού Νίτσε. [ΕΤΥΜΟΛ. < Νίτσε + κατάλ. ιστής (πρβλ. βουδ ιστής)] …   Dictionary of Greek

  • ριπταριστής — ὁ, Μ ακοντιστής. [ΕΤΥΜΟΛ. < ῥιπτάριον + κατάλ. ιστής (πρβλ. κιθαρ ιστής)] …   Dictionary of Greek

  • σατυριστής — ὁ, Α 1. ηθοποιός που έπαιρνε μέρος σε σατυρικό δράμα 2. ως επίθ. σατυρικός («Σατυρισταὶ χοροί», Διον. Αλ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < Σάτυρος + κατάλ. ιστής, κατά το κιθαρ ιστής] …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”